OLDBOY – FİLMİN KOMPOZİSYON, İMAJ SİSTEMİ ve PRODÜKSİYON TASARIMI ÜZERİNE KISA NOTLAR
Yönetmenliğini Chan-wook Park’ın yaptığı, başrollerinde Min-sik Choi, Ji-tae Yu ve Hye-jeong Kang’ın harika performanslar sergiledikleri 2003 yapımı klasik filmin kompozisyon ve imaj sistemi açısından kısaca inceleyelim.
Oldboy bir intikam filmi. Ama intikamın alınma yöntemi farklı. Woo-jin Lee intikamını Dae-su Oh’tan sadece onu 15 yıl hapis tutarak değil onu kendi durumuna düşürerek, kendine dönüştürerek alıyor.
Dae-su Oh’un dönüşümü ve karakterler arasındaki bağlar, benzerlikler, imalar tekrar eden aynı kompozisyonlarla sunuluyor.
Örneğin Woo-jin ve kız kardeşinin ölüm sahnesi ile Dae-su’nun serbest kaldığı çatıdaki intihara meyilli adam arasındaki benzer durum.
Ayrıca uzanan eller…
Karakterler arasındaki benzerlik ve yakınlaşmalara diğer bir örnek de karakterlerin giyinirlerken yakın çekimde koltuk düğmelerini ilikleyişlerindeki kompozisyonal açıdan benzerlik… İkisi ortak bir buluşmaya hazırlanıyorlar.
Yine Dae-su’nun filmin açılışında polislere ailesinin fotoğrafını gösterip “kızından” bahsettiği gibi Woo-jin’e kız kardeşinin fotoğrafını gösterişi(ki kız kardeşinin ölmeden hemen önce çektiği fotoğraf)... İkisinin de hayatındaki en önemli insanlar…
Ama karakterlerin benzerlik ve Dae-su’nun dönüşümüne dair en bariz imaj, aşağıdaki imaj olsa gerek.
Ayrıca filmde yansımalar ve aynalar karakterlerin dönüşümü, benzerliği, geçmiş hatıraların hatırlanması ve finaldeki hipnoz da olduğu gibi bölünme, ayrılma olgularını ifade etmek için kullanılıyor.
Ayrıca filmin finalinde her şey ortaya çıkmadan yönetmen görsel ipuçları da sunuyor bize. Örneğin filmin açılışında kızına aldığı melek kanatlarını takıp, kanat çırpıyormuş gibi yapmaya çalışır… Filmin son perdesinde Woo-jin’den Mi-do’ya bir çift kanat “hediye” gelir. Mi-do takar ve aynı Dae-su gibi kanat çırpma hareketi yapar. Benzer kompozisyonda sunuluşu ve karakterlerin aynı tepkiyi verişi bu iki karakter arasındaki bağ hakkında ipucu veriyor.
Bir başka örnek de, Dae-su ve Mido’nun “yalnızlık” ve “acı” üzerine aynı halüsinayon karakterini paylaşmaları gibi. Karıncalar…
Dae-su’nun hipnoz sonrası uyanışları... Bunların ortak, hipnoz sonrası uyanışlar olduğunu ifade etmek için benzer kompozisyonda filme aktarılmışlar.
Filmde Dae-su ve Woo-jin aynı Katolik Sangkok Lisesinde eğitim görmüşler. Evergreen’s Old Boys. Filmde karakterleri birbirine bağlayan bu ortak noktaya dair dini motifler, imgeler, alıntılar mevcut.
Dae-su’nun geçmişinde yaptığı hatayı bulma ve anlama yolunda ipucu veren diz kapakları…
Ve elbette Dae-su’nun 15 yıl boyunca hapis kaldığı odasındaki o ünlü tablo. (Nitekim bir hayli Dae-su’ya benzemekte...) Altında, Ella Wheeler Wilcox’un “Solitude” adlı şiirinden ilk iki dize yazmakta.
“Laugh and the world laughs with you. Weep and you weep alone.”
Bu iki dizeyi ve bu iki dizeyi yansıtan tabloyu hayat felsefesi haline getirir Dae-su. Filmde ne zaman dayanamayıp ağlayacağı bir an olsa (intihar eden adamdan sonra, kızının evlatlık verildiğini ve karısının mezarının yeri söylendiğinde, işkence görürken… ve elbette filmin finalinde.) kendini zorlayarak gülümseyen bir ifade takınır.
 | |
Filmin finalinde, Dae-su’nun hipnozla hafızası gerçekten silindi mi? Hatırlıyor mu? Mi-do’ya sarıldığında yüzünün bir yandan gülen bir yandan ağlayan ifadesi yoksa halâ kızı olduğunu bilse de Mido’ya âşık olmasından mı? Hipnozda “canavar” yarısının gitmesine rağmen mi? Yoksa ona âşık olan kısmı hiçbir zaman “canavar” tarafı olmamış mıydı?
Yönetmenin ve diğer senaristlerin ensest gibi bir tabuyu filmin merkezine yerleştirmesi cesurca. Filmin sonundaki durum seyircinin yorumuna bırakılmış.
FİLMİN PRODÜKSİYON TASARIMI ÜZERİNE KISA NOTLAR
Woo-jin Lee karakterinin rengi mor. Karakter için kullanılan desen ise bir örümcek ağını andırıyor. Bu elbette tüm olayların kontrolünün Woo-jin’de olduğunu her şeyi sarmaladığını gösteriyor.
Filmde karakterin şemsiyesinde, t-shirt’ünde, mendilinde, zarfta, paket kâğıdında vs. bu mor rengi ve örümcek ağını andıran deseni görebiliyoruz.
Filmin prodüksiyon dizaynı Seong-hie Ryu, kostüm tasarımı ise Sang-gyeong Jo’ya ait.
Woo-jin’in çatı katı dairesi ise sade, az mobilyalı. Fotoğraf makinesi, fotoğraflar, ses çalar gibi karakterin ilgi alanlarını belli eden eşyalar mevcut.
Dae-su’nun hapis kaldığı odanın duvar kağıdı…
Dae-su’nun hapishane odası konsepti. 2.sınıf bir otel odası olarak düşünülerek tasarlanmış.
Mido’nun apartman dairesi. Duvar kağıdı ve dizaynı daha umut dolu. Nitekim sıcak renk ve ışıkla aydınlatılan nadir mekânlardan. Nitekim film bir noir olarak tamamen bleach-bypass işlemine tabi tutulmuş. Bu işlem imajda siyah ve kontrast oranını arttırmasının yanı sıra gren oranını artmasına sebep olarak kirli bir görüntü sunar. Bu teknik bir intikam ve bir noir film olan Oldboy’un atmosferi ve hikâyesi için gayet uygun. Filmin sinematografı Chung-hoon Chung.
Çeşitli varyasyonlar…
Woo-jin’in Dae-su ve Mi-do yu gözetlemek için kullandığı ve daha sonra Dae-su ile karşılaştıkları daire.
Mido’nun hapis odası ise peygamber çiçeği tarzında. Sarı ve kırmızı renkler. Prodüksiyon tasarımcısı ve yönetmen için daha umut dolu olduğu için seçilmiş.
Dae-su ve Mido'nun kaldığı otel odasının duvar kâğıdı. Rengin mor oluşu her şeyin Woo-jin'in kontrolünde olduğunu, planının işlediğini gösteriyor. Nitekim odaya gaz verip Dae-su ve Mido'yu uyutup onları ziyaret ettiği sahnede bu açıkça anlaşılıyor.
Kostümler açısından ise; Dae-su filmin açılışında klasik bir takım elbise giyiyor. Tutsak olduğu yıllarda ise tek tip lacivert ile koyu kırmızı arası bir kıyafet giyiyor. Serbest bırakıldıktan sonra ise kaliteli ama üzerine tam oturmayan bir takım elbise giyiyor. Genel de beyaz gömlek, koyu renk ceket ve pantolon. İntikamı için Woo-jin’e giderken ise ona “verilmiş” bu takımı bırakarak “kırmızı” gömlekli üzerine tam oturan bir takım elbise ile gidiyor.
Woo-jin ise film boyunca resmi ve üzerine tam oturan kıyafetler giyiyor. Kendini fark ettirmeden Dae-su’yu izlerken giydiği gündelik kıyafet hariç. Kostüm tasarımcısı Woo-jin’in takım elbisesi için “American Psycho” adlı filmdeki takım elbiseyi referans aldığını belirtiyor. Woo-jin’in gardırobunda sadece tek tip takım elbise mevcut. Bu tür detaylar karakter hakkında ve onun düşünme, yaşama tarzı hakkında izleyiciye bilgi veriyor.
Mido ise film boyunca birçok farklı desende birçok kıyafet giyerek bu iki karakter düşünce ve yaklaşım tarzından uzak duruyor.
Woo-jin’in saç tarzı her zaman jöleli düzgünce arkaya doğru taranmış bir şekilde.
Dae-su’nun saçları ise filmin başından intikamını almaya gideceği sahneye kadar dağınık, kabarık ve “karmakarışık”. Finalde ise yine karışık haline geri dönüyor saçları.
Kısaca karakterlere özgü tasarlanmış bu mekânlardan, kostümlerden, saç tarzlarından vs. karakterler hakkında farkında ya da farkında olmadan birçok bilgi edinebiliyoruz.
*Tüm fotoğraflar DVD baskısından capture edilmiştir./ All photos taken from DVD edition.
*Ticari bir çalışma değildir./It’s a non-commercial work.
YAZAN: Özgür ÇETİMEN - 2012
YARARLANILAN KAYNAKLAR:
· Oldboy DVD Tartan UK Baskısı
· The Filmmaker’s Eye (Gustavo Mercado - focal press)
