1 Şubat 2019 Cuma

ELEVATOR TO THE GALLOWS (Ascenseur pour l'échafaud) - (1958)

ELEVATOR TO THE GALLOWS

(spoiler/sürpriz bozan içerir! Sadece bu film için değil yönetmenin diğer filmleri için de içerir!)

Louis Malle'in ilk uzun metrajlı filmi olan bu noir-gerilimin başrollerinde Jeanne Moreau ve Maurice Ronet var.

Filmin senaryosunu Noël Calef'ın aynı adlı kitabından Louis Malle ve Roger Nimier uyarlamışlar. Ayrıca senaryonun öncesinde bizzat kitabın yazarı Noël Calef ön bir uyarlama hazırlamış ancak Malle bu versiyonu pek sinematik bulmamış.

Eskiden bir komando olan Julien Tavernier(Ronet) şaibeli işler yapan -silah satışı gibi- Simon Carala'nın yanında çalışmaktadır. Ayrıca Carala'nın karısı Florence ile de aşk yaşamaktadır. Tavernier 'kusursuz' bir planla patronu Carala'yı intihar süsü vererek öldürür. Mesai saati biter ve iş yerini terk eder. İki aşık birbirlerine kavuşmaya çok yakındırlar ancak son anda Tavernier tırmanmak için kullandığı ipi unuttuğunu görür ve almak için iş yerine geri dönüp asansöre biner. Bu sırada bina görevlisi binanın elektrik şalterini indirir. Tavernier asansörde mahsur kalır. Ama başına gelen aksilikler sadece bununla sınırlı kalmayacaktır. Arabasını çalan asi ve çılgın bir çiftin yol açacağı birçok problem de yakında Tavernier'in üstüne kalacaktır.

Louis Malle daha sonraki filmlerinde de görüleceği üzere aykırı karakterleri filmlerinin merkezine koymayı, siyasi konulara değinmeyi ve özellikle de o dönemde süregelen savaşları konu etmeyi, tabularla çatışmayı ve provokatif olmayı seviyor. Bu filmde de bir araya gelmek için kadının kocasını ortadan kaldırmaya çalışan birbirlerine aşık bir çiftimiz var. Malle'in daha sonraki filmlerinden örnekler verirsek: L'Amants(Lovers)'da yüksek sınıftan bir kadın kocasını ve çocuğunu aşkı için terk ediyordu, Le feu follet(Fire Within) adlı filminde ise ana karakterini bir intihar yolculuğuna çıkarıyordu, Lacombe, Lucien'de bir Fransız nazi işbirlikçisini ele alıp, onu analiz ediyordu; Le souffle au coeur(Murmur of the Heart)'da ise aralarında ensest ilişki olan bir anne-oğul'u konu ediniyordu.

Filmde Malle, Jeanne Moreau'un yakın çekimlerini makyajsız bir şekilde çekmiş. Buna sebep olarak ise aktrisin tüm nüanslarını yakalamak istediğini göstermiş. İlginç bir anekdot, Moreau'yu ilk defa böyle gören film banyosu yapan teknisyenler bir sorun olduğunu düşünüp başta filmi banyo etmeyi reddetmişler. Ama sonra ikna edilmişler. Hayli enteresan... Filmin sinematografı ise geleceğin ustalarından olacak Henri Decaë.

Filmin paralel kurgusu ve hikâyenin akışı da hayli organik ve efektif.

Malle filminin müziklerini yapması için Miles Davis'i ikna etmiş. Bir başka noir klasiği olan Carol Reed'in The Third Man filminde Anton Karas'ın zitheri ile çaldığı müzik nasıl filmle bütünleştiyse bu filmde de Miles Davis'in müziği filmle bütünleşiyor. Davis filmin müziğini bir quartet grubuyla birlikte doğaçlama yaparak altı saatte yaratmışlar ve kaydetmişler.

Louis Malle'in usta ve yenilikçi yönetimi, incelikli senaryosu ve oyuncularının başarılı performanslarıyla Elevator to the Gallows sinema tarihinin kült noir-gerilim filmleri arasında kendine haklı ve sağlam bir yer edinmiş.

İlgilisine...