1 Ekim 2017 Pazar

SWEET SMELL OF SUCCESS - (1957)

SWEET SMELL OF SUCCESS

(sürpriz bozan/spoiler içerir!)

Alexander Mackendrick'in yönettiği artık kült olmuş bu noir-dramanın başrollerinde Burt Lancaster ve Tony Curtis var.

Filmin senaryosunu Ernest Lehman aynı ismi taşıyan kendi kısa romanından uyarlamış. Ancak daha sonra sağlık sorunlarından dolayı Lehman projeden ayrılınca senaryonun yeniden yazımlarını ve güncellemelerini Clifford Odets yapmış. Dramatik yapısıyla olsun diyaloglarıyla olsun gerçekten usta işi bir senaryoya imza atmışlar.

Burt Lancaster kız kardeşine düşkün, zeki ve acımasız Broadway dedikodu yazarı J.J. Hunsecker rolünde döktürürken, Tony Curtis de Hunsecker'in yardakçısı yoldan çıkmış basın sözcüsü Sidney Falco rolünde döktürüyor. Ancak zamanında onları "iyi adam" rollerinde görmeye alışmış hayranları filmden pek memnun kalmamışlar.

Neyse konumuza dönelim, J.J. Hunsecker kız kardeşi Susan'a uygun bir eş olarak görmediği müzisyen Steve Dallas'a karşı komplo kurmaya başlar ve bu işte yardakçısı Sidney'i kullanır.

Hunsecker'ın kız kardeşi Susan Hunsecker rolündeki Susan Harrison da rolünde gayet başarılı bir oyunculuk sergiliyor. Zaten film bir nevi onun filmi denebilir çünkü film abisine bağımlı zayıf karakterli Susan'ın kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenmesi ve abisinden bağımsızlığını kazanmasıyla bitiyor.

Yönetmen Alexander Mackendrick gerek oyuncularından çektiği performanslarla, yarattığı mizansenle, gerek hikâyeye ve karakterlere yaklaşımıyla kariyerinin en iyi filmlerinden birine imza atmış.

Elmer Bernstein'in besteleri ve Chico Hamilton Quintet'in Jazz müzikleriyle bezeli filmin soundtrack'i de gayet başarılı.

Filmin efsane sinematografı James Wong Howe -bilenlerine göre- dönemin Broadway gece hayatının atmosferini başarıyla filme aktarmış. Ayrıca filmin dış çekimlerinin büyük çoğunluğu gerçek mekanlarda çekilmiş. Bu da filmi otantik kılıyor. Özetle filmin siyah-beyaz sinematografisi hem aydınlatmasıyla hem de kamera çalışmasıyla çok başarılı.

Zamanında genel olarak eleştirmenler tarafından beğenilen film maalesef gişede pek başarılı olamamış.

İyi bir senaryoya, iyi oyunculuklara ve başarılı bir görselliğe sahip iyi yönetilmiş dramatik bir film-noir izlemek istiyorsanız  Sweet Smell of Success aradığınız film olabilir.

İlgilisine...

COOL HAND LUKE - (1967)

COOL HAND LUKE

-What we've got here is... failure to communicate.

Yönetmen koltuğunda oturan Stuart Rosenberg'in bireyin otoriteyle mücadelesini başarılı bir şekilde anlattığı filmin ikonik karakterini Paul Newman canlandırıyor.

Filmin senaryosunu Don Pearce, aynı ismi taşıyan kendi romanından, Frank Pierson'la birlikte uyarlamış.

Luke hayatı boyunca plan yapmamış, oradan oraya savrulan, otoriteyle problemli bir ilişkisi olan isyankar biridir. Bir gün can sıkıntısından sokaktaki parkmetreleri kırınca yakalanır ve iki yıl hapis cezası alır. Cezasını mahkumların ağır işlerde çalıştırıldığı sıkı disiplinli bir hapishanede geçirecektir. Sürekli kendine bahisler üzerinden yeni 'meydan okumalar' yaratır. Bu süreçte George Kennedy'nin canlandırdığı Dragline ile yakın dost olur ve tüm hapishane arkadaşları tarafından sevilir. Ancak her şey annesinin cenazesine katılmasına hapishane yönetiminin izin vermemesiyle değişir. Bunun üzerine hapishaneden "ilk kaçışını" gerçekleştirir ve böylece Luke'un hapishane otoritesine karşı meydan okuması, savaşı başlamış olur.

Paul Newman oyunculuğuyla kariyerinin ve sinema tarihinin en unutulmaz karakterlerinden biri olan Cool Hand Luke'a hayat veriyor ve karakterle bütünleşiyor.

Ayrıca filmin özellikle George Kennedy'nin başını çektiği çok başarılı bir yardımcı oyuncular kadrosu var. Gerçekten iyi bir cast/oyuncu seçim çalışması yapılmış. Her aktör rolüyle bütünleşmiş. Bir de Arletta rolündeki Jo Van Fleet'in Luke'u ziyaret sahnesindeki performansı pek dokunaklıdır, aklımda yer etmiştir.

Stuart Rosenberg gerek oyuncu yönetimiyle gerek mizansenleriyle kariyerinin en iyi yönetmenliklerinden -belki de en iyisini- birini bu filmde sergiliyor.

Filmin usta görüntü yönetmeni Conrad L. Hall yine aydınlatması ve kamera çalışmasıyla gerçekçi ve etkileyici bir iş ortaya koymuş. Mahkûmlar çalışırken kameranın helikopterle yükselişi, zoom lensi güneşe doğrultarak sıcak güneşin mahkûmlar üzerindeki etkisini görsel olarak ortaya koyması, silüetleri ve gece çekimlerinin aydınlatması akla ilk gelenlerden...

Filmde Luke'un otoriteye -sadece insani değil dini otoritenin kaynağı olan Tanrı dahil- karşı hislerini ve karşıtlığını hissediyoruz. Gerçi filmin senaryo yazarlarından Frank Pierson, Luke üzerinden Hristiyanlıkla bağıntılı benzetmeler ve sembolizmi de senaryoya ekleyerek filmin farklı açılardan okunmasına da yol açmış.

En İyi Erkek Oyuncu, Yardımcı Erkek Oyuncu, Uyarlama Senaryo ve Müzik dallarında Oscar'a aday olan filmden sadece George Kennedy eli dolu olarak törenden dönmüş. Bence En İyi film ve Yönetmen dallarında Akademi filmi es geçmiş.

Son bir anekdot: Filmde Luke'un yaptığı gibi haşlanmış 50 yumurtayı bir saat içinde yemek gerçekten mümkünmüş Link. Tabii midenize verebileceğiniz zarar, sindirim zorluğu ve gaz kısmını saymazsanız. Tavsiye etmiyorum.:)

That old Luke smile...

Başta Paul Newman'ın sergilediği performansla, tüm yardımcı oyuncularıyla, senaryosu, görselliği ve iyi yönetimiyle Cool Hand Luke sinema tarihinin unutulmaz klasiklerinden biri olmayı hak ediyor.

İlgilisine...