BABETTE'S FEAST (Babette'in Ziyafeti)
(spoiler/sürpriz bozan içerir!)
Gabriel Axel'in Karen Blixen'ın aynı adlı öyküsünden uyarladığı ve yönettiği filmin başrollerinde Stephane Audran, Bodil Kjer, Birgitte Federspiel ve Jarl Kulle var.
Baş ve yardımcı rollerdeki tüm oyuncuların performansı filmin kendisi gibi sade ve içten. Bu arada Carl Dreyer'le çalışmış birçok oyuncuyu yine bir arada görmek de çok güzel oldu.
Film 19.yüzyılda Danimarka'da küçük bir sahil köyünde geçiyor. Köyün papazının ona sadık ve onu çok seven iki kızı vardır: Filippa ve Martine. Kızlar kendilerini dine, babalarına ve onun hayır işlerine adamışlardır.
Zaman içinde iki kız kardeşin karşısına birer talip çıkar. Yetenekli Filippa'yı bir opera yıldızı yapmak isteyen Papin ve Martine'e aşık olan süvari Lorens. Ancak iki kız kardeş -bu adamları seviyor olsalar da- babalarının da etkisiyle Papin ve Lorens'ı reddederler ve köylerinde babalarıyla kalırlar.
Uzun yıllar sonra... Artık yaşlanmış olan iki kız kardeş yıllar önce ölen babalarının cemaatiyle ilgilenmeye devam etmektedirler. Bir gün kapıları, Fransa'daki komün isyanında ailesini kaybetmiş olan ve Paris'ten ancak Papin'in yardımıyla kaçabilen Babette tarafından çalınır. İki kız kardeş Babette'i evlerine kabul ederler.
İki kız kardeşle geçirdiği 14 yılın sonunda Babette'e on bin franklık bir piyango çıkar. Babette bu parayla iki kız kardeşe ve onların konuklarına güzel bir akşam yemeği hazırlamaya karar verir.
Filmin görüntü yönetmeni Henning Kristiansen. Henning, bir dönem filmi çektiğinden keskinliği azaltıp soft-focus elde etmek için lensin üzerinde naylon kadın çorabı kullanmış (kameranın gökyüzüne çevrildiği bir-iki sahnede belli oluyor). Naylon çorabın gerilerek lensin önüne/arkasına tutturulduğu bu yöntem eskiden sinematograflar arasında bir hayli yaygınmış. Mesela; Henri Alekan, Wim Wenders'ın yönettiği Wings of Desire adlı filmin siyah-beyaz sahnelerinde büyükannesinin zamanında üretilen spesifik bir naylon çorabı kullanarak istediği görüntüyü elde edebilmiş. Başka aklıma gelen bir örnek ise Oswald Morris'in Fiddler on the Roof'taki çalışması...
Filmin son perdesi tamamen ziyafet yemeğine adanmış. Ama ne ziyafet! [Menüde: Potage à la Tortue (kaplumbağa çorbası) yanında İspanyol Amontillado şarabı; Blinis Demidoff'un yanında Veuve Cliquot şampanyası; Cailles en sarcophage'ın yanında Clos de Vougeot Pinot Noir; frenk salatası; incirler, üzümler, kavun, kahve, cognac fine champagne ve daha nice şey var. (Tamam, menüyü internetten kopya çektim. Yemekleri yapmak isterseniz tariflerin olduğu internet siteleri mevcut.)]
Film 19.yüzyılda Danimarka'da küçük bir sahil köyünde geçiyor. Köyün papazının ona sadık ve onu çok seven iki kızı vardır: Filippa ve Martine. Kızlar kendilerini dine, babalarına ve onun hayır işlerine adamışlardır.
Zaman içinde iki kız kardeşin karşısına birer talip çıkar. Yetenekli Filippa'yı bir opera yıldızı yapmak isteyen Papin ve Martine'e aşık olan süvari Lorens. Ancak iki kız kardeş -bu adamları seviyor olsalar da- babalarının da etkisiyle Papin ve Lorens'ı reddederler ve köylerinde babalarıyla kalırlar.
Uzun yıllar sonra... Artık yaşlanmış olan iki kız kardeş yıllar önce ölen babalarının cemaatiyle ilgilenmeye devam etmektedirler. Bir gün kapıları, Fransa'daki komün isyanında ailesini kaybetmiş olan ve Paris'ten ancak Papin'in yardımıyla kaçabilen Babette tarafından çalınır. İki kız kardeş Babette'i evlerine kabul ederler.
İki kız kardeşle geçirdiği 14 yılın sonunda Babette'e on bin franklık bir piyango çıkar. Babette bu parayla iki kız kardeşe ve onların konuklarına güzel bir akşam yemeği hazırlamaya karar verir.
Filmin görüntü yönetmeni Henning Kristiansen. Henning, bir dönem filmi çektiğinden keskinliği azaltıp soft-focus elde etmek için lensin üzerinde naylon kadın çorabı kullanmış (kameranın gökyüzüne çevrildiği bir-iki sahnede belli oluyor). Naylon çorabın gerilerek lensin önüne/arkasına tutturulduğu bu yöntem eskiden sinematograflar arasında bir hayli yaygınmış. Mesela; Henri Alekan, Wim Wenders'ın yönettiği Wings of Desire adlı filmin siyah-beyaz sahnelerinde büyükannesinin zamanında üretilen spesifik bir naylon çorabı kullanarak istediği görüntüyü elde edebilmiş. Başka aklıma gelen bir örnek ise Oswald Morris'in Fiddler on the Roof'taki çalışması...
Filmin son perdesi tamamen ziyafet yemeğine adanmış. Ama ne ziyafet! [Menüde: Potage à la Tortue (kaplumbağa çorbası) yanında İspanyol Amontillado şarabı; Blinis Demidoff'un yanında Veuve Cliquot şampanyası; Cailles en sarcophage'ın yanında Clos de Vougeot Pinot Noir; frenk salatası; incirler, üzümler, kavun, kahve, cognac fine champagne ve daha nice şey var. (Tamam, menüyü internetten kopya çektim. Yemekleri yapmak isterseniz tariflerin olduğu internet siteleri mevcut.)]
Konuklar Babette'in hünerli elleriyle hazırladığı ziyafette yediklerinin ve içtiklerinin etkisiyle sadece fiziksel bir doyuma ulaşmaz; aynı zamanda duygusal, manevi bir doyuma da ulaşırlar. Konukların arasındaki kırgınlıklar karşılıklı olarak affedilir; sönmüş duygular alevlenir; ve ifade edilmemiş saklı duygular ifade edilir.
Filmin sonunda Babette'in -yemekte General Lorens'in anlattığı- ünlü bir şef olduğunu ve ona çıkan paranın tamamını bu ziyafet için harcadığını öğreniriz. Ancak Babatte'in verdiği bu ziyafet sadece onun iki kız kardeşe karşı duyduğu şükran borcundan değil; aynı zamanda onun kendini, sanatını ortaya koyma ihtiyacından da kaynaklanmaktadır. Bence filmin sonu aynı zamanda sanatını ortaya koymaya başaramayanlar için de bir ağıt niteliği taşıyor.
Filmin sonunda Babette'in -yemekte General Lorens'in anlattığı- ünlü bir şef olduğunu ve ona çıkan paranın tamamını bu ziyafet için harcadığını öğreniriz. Ancak Babatte'in verdiği bu ziyafet sadece onun iki kız kardeşe karşı duyduğu şükran borcundan değil; aynı zamanda onun kendini, sanatını ortaya koyma ihtiyacından da kaynaklanmaktadır. Bence filmin sonu aynı zamanda sanatını ortaya koymaya başaramayanlar için de bir ağıt niteliği taşıyor.
Bu yalın ve ince yapıt 1988 yılında En İyi Yabancı Film Oscar'ını kazanmış. Filmin dvd ya da blu-ray baskısını Türkiye'de bulamadım; ama yurt dışından amazon ve benzeri sitelerden temin edebilirsiniz. Filmin Criterion Collection'dan çıkan baskısı filmin orjinal çerçevesine (1.66:1) sahip. Ayrıca ekstraları da diğer baskılara göre daha fazla. Bölge kodu R1/A. Sadece İngilizce altyazı desteği var.
İlgilisine...
Not: Aç karnına izlemeyin.
